II. Dünya Savaşı’nda Türkiye’deki Önemli Gelişmeler Hakkında Bilgi

a) Siyasal Gelişmeler

● Dönemin cumhurbaşkanı İsmet İnönü’dür. İnönü Dönemi “ Milli Şef “ dönemi olarak adlandırılır.

● CHP, TBMM’de tek parti olarak görev yapmaktadır.

● Bu dönem CHP’nin tek parti yönetiminden çok partili hayata geçişte önemli bir evre olmuştur.

● Bu dönemde Alman Nazizm’i ve İtalyan Faşizmi’nin etkisiyle Turancı ( Türkçü) akımlar güçlenmiştir. Almanya ise bu akımı destekleyerek Türkiye’nin SSCB’ye karşı savaş açmasını sağlamak istemiştir. Ancak hükümetin savaş dışı kalma politikası izlemesi ve savaşın sonuna doğru Almanya’nın yenilebileceğinin ortaya çıkması hükümeti SSCB ile ilişkileri düzeltmeye yönlendirmiştir. Bunun için 18 Mayıs 1944’te Bakanlar Kurulu, İçişleri Bakanlığının Türkçü ve Turancılara karşı aldığı önlemleri onaylamış ve bu kesimin faaliyetleri önlenmiştir.

b) Askeri Gelişmeler

● II. Dünya Savaşı’na hazırlık amacıyla 1938 Mayısında İngiltere ile 6 milyon sterlinlik silah alımı kredisini içeren bir Askeri kredi antlaşması imzalandı.

● Devlet gelirlerinin %43’ü savunma harcamalarına ayrılıyordu.

● Çatalca’da muhtemel bir Alman işgaline karşı Çakmak Hattı’nın yapım çalışmaları başlamıştır.

● Savaşın başlamasının ardından genel seferberliğe gidilmiş, 1.300.000 kişi silâhaltına alınmıştır.

c) Ekonomik Gelişmeler

● Genel seferberliğe gidilerek erkek nüfusun önemli bir kısmının ( 1.300.000 kişi) silah altına alınması üretim ve tarımı düşürürken tüketimi artırdı.

● Hükümetin cari harcamalar için fazla para bastırması enflasyonun artmasına yol açmıştır. Bunu fırsat bilenler bazı tüccarlar karaborsa ve istifçiliğin artması hükümeti bazı tedbirler almaya itmiştir.

● TBMM temel tüketim mallarında ortaya çıkan bu hızla yükselişe son vermek için 18 Ocak 1940’ta Milli Koruma Kanunu’nu kabul etmiştir.

● Bu kanun, insan gücü eksikliğini çözümlemek için, köylü vatandaşlara sanayi bölgelerinde çalışma yükümlülüğü koymuştur. Erkeklerin, stratejik önemi olan sanayi dallarında, özellikle madenlerde, bir yıl süreyle ve düşük ücretle çalıştırılmaları sağlanmıştır. Toprak Mahsulleri Ofisi ise, köylülerin ellerindeki ürünü piyasa değerinden daha aşağı fiyatlarla kendisine satmalarını istemiştir. Bu kararların amacı, besin maddelerini eşit şekilde dağıtarak, özellikle ekmek fiyatlarını belirli bir düzeyde tutmaktı. Ancak kararlar tam uygulanamamış, köylüler ürünlerini kaçırmaya, zengin toprak sahipleri ise, ürünlerini karaborsacılara satarak büyük kazançlar sağlamaya başlamışlardı.

● Bu dönemde ortaya çıkan diğer bir önemli gelişme ise Varlık Vergisidir. Verginin görünürdeki amacı savaştan haksız kazanç elde eden kesimlerin vergilendirmekti. Ancak vergi daha çok gayr-i Müslim azınlıklar için uygulanmıştır. Bundaki amaç ise Türk ekonomisindeki yabancı egemenliğine son vermek ekonominin tamamen Türklerin eline geçmesini sağlamaktı.

● Ancak hükümet bu vergiyle istediği kadar tahsilât elde edememiş, özelikle müttefik basınında Türkiye aleyhine yayınlar yapılmasına sebep olmuştur.

d) Eğitim ve Kültür Alanında Gelişmeler

● 17 Nisan 1940’da Köy Enstitüleri kurulmuştur.
● Ankara Devlet Konservatuarı Kanunu; tatbikat sahnesi temsilleri başlamıştır.
● 1946’da Milli Kütüphane kurulmuştur.
● Almanya’da Nazi baskısından kaçan bilim adamları İstanbul ve Ankara Üniversitelerinde çalışmaya başlamıştır.

 

Lütfen beğendiğiniz ve işinize yarayan yazılar hakkında yorumlarınızı ve teşekkürlerinizi eksik etmeyiniz…